Wędzidełko - co to jest, kiedy i dlaczego należy je korygować?

Wędzidełko to włóknista błona śluzowa łącząca ze sobą dwa elementy. W jamie ustnej wyróżniamy wędzidełka wargi górnej i dolnej, wędzidełko języka i wędzidełka (fałdy) policzków. Pomimo że wyglądają niepozornie, w przypadku wad rozwojowych potrafią przysporzyć poważnych problemów zdrowotnych.

Wędzidełka warg

Wędzidełko wargi górnej biegnie w linii środkowej, od wewnętrznej strony wargi górnej do dziąsła górnej szczęki w okolicy pomiędzy górnymi jedynkami. Jest dobrze widoczne przy podniesieniu wargi  do góry. Wędzidełko (zarówno wargi górnej jak i dolnej) jest prawidłowo rozwinięte, gdy pozwala na swobodne podniesienie wargi, nie powodując odciągnięcia dziąseł. Najczęsciej spotykane wady wędzidełka to jego wrodzony przerost lub nieprawidłowy przyczep do błony śluzowej. Nieprawidłowa budowa wędzidełka może spowodować obniżanie się linii dziąseł i odsłanianie szyjek zębowych.  Prowadzą do tego mikrourazy, które powstają w związku z ciągłym pociąganiem dziąseł i brodawki dziąsłowej przez penetrujące w głąb włókna. Zęby mogą się rozsuwać i rotować, powstają wady zgryzu i diastemy czyli nieestetyczne przerwy pomiędzy jedynkami.  Decyzje w sprawie podcięcia wędzidełka należy podjąć rozważnie, w oparciu o opinie lekarza ortodonty i chirurga. Należy zwrócić uwagę na wiek dziecka i stan uzębienia – w przypadku przerośniętego wędzidełka pomiędzy mlecznymi jedynkami, diastema jest zjawiskiem normalnym i wręcz pożądanym, ponieważ zapewnia miejsce w łuku zębowym na zęby stałe, które są przecież większe od mlecznych. Dodatkowo podcięcie wędzidełka w zbyt młodym wieku może mieć konsekwencje w przyszłości w postaci tak zwanego dziąsłowego uśmiechu, może się również wytworzyć blizna utrudniająca wyrzynanie zębów stałych. Inną sprawą jest  stan wędzidełka po wymianie zębów mlecznych na stałe. Po wyrżnięciu się stałych siekaczy diastema niejednokrotnie nadal się utrzymuje, co jest związane z położeniem wewnątrz kości zawiązków zębów stałych i jest to zjawisko normalne. Zabieg podcięcia wędzidełka wargi górnej rozważamy, jeżeli po wyrznięciu się kłów stałych (wiek około 11 lat) diastema nadal utrzymuje się, a pociąganie wargi górnej ku górze powoduje anemizację (zbielenie) dziąsła pomiędzy siekaczami przyśrodkowymi. W takim przypadku zaniechanie interwencji chirurgicznej może powodować pogłębianie sią wad zgryzu i diastem (tzw. diastema prawdziwa). Dziąsła mogą się odsuwać, odsłaniając szyjki co z kolei może prowadzić w późniejszym wieku do rozwoju paradontozy a w efekcie do szybszej utraty zębów.

Wędzidełko wargi górnej – prawidłowa budowa

 

Zbyt krótkie wędzidełko

 

Przerost wędzidełka wargi dolnej często wiąże się z płytkim przedsionkiem jamy ustnej. Prawidłowo dno przedsionka powinno być położone około 10 mm poniżej linii dziąseł. Zbyt bliska odległość przedsionka w połączeniu z przerośniętym wędzidełkiem powoduje odsłanianie szyjek zębowych. Postępujące recesje prowadzą do rozchwiania i późniejszego wypadania zębów. Nieprawidłowa budowa wędzidełka objawia się anemizacją błony śluzowej w okolicy dolnych siekaczy podczas próby odciągania wargi dolnej. Wady anatomiczne wędzidełka wargi dolnej utrudniają także utrzymanie prawidłowej higieny, ponieważ w jego fałdach mogą gromadzić się resztki pożywienia. Następstwem niedoczyszczania tej okolicy jest oczywiście próchnica a także stany zapalne dziąsła brzeżnego.

Płytki przedsionek, a także nieprawidłowy przyczep wędzidełek policzkowych mogą uniemożliwiać także zakładanie protez lub ruchomych aparatów ortodontycznych.

Płytki przedsionek jamy ustnej.

Zabieg podcięcia wędzidełka wargi dolnej wykonuje się u osób dorosłych i dzieci po wyrżnięciu stałych zębów siecznych i często jest on połączony z zabiegiem pogłębienia przedsionka.

 

Wędzidełko języka

Wędzidełko języka łączy dolną część języka z dnem jamy ustnej. Zobaczymy je w lusterku, po uniesieniu języka do podniebienia. To włóknisty, miękki twór pokryty błoną śluzową. Pierwsze sygnały że wędzidełko jest zbudowane nieprawidłowo, pojawiają się tuż po urodzeniu. Dziecko od początku ma problemy ze ssaniem piersi, często przerywa jedzenie, płacze podczas karmienia. Sercowaty kształt końcówki języka, wynikający z pociągania przez wędzidełko, również może świadczyć wadliwej budowie. W późniejszym wieku, gdy dziecko jest starsze pojawiają się problemy z wymową: trudności sprawiają te głoski, podczas wymawiania których język podnosi się do góry: l, sz, ż, cz, dż, r. Dziecko ma problem także z wysunięciem języka na brodę lub w kierunku nosa – język ucieka na boki. Za krótkie wędzidełko utrudnia higienę, co sprzyja stanom zapalnym. Zaleganie języka na dnie jamy ustnej utrudnia prawidłowy odpływ śliny czego efektem jest wyciekanie jej przez usta. W przypadku przerośniętego wędzidełka częste wysuwanie języka poza usta sprzyja rozwojowi wad zgryzu.

W przypadku nieprawidłowo wykształconego wędzidełka języka na początek warto zasięgnąć rady logopedy. Istnieje seria ćwiczeń, które w niektórych przypadkach doprowadzają do rozciągnięcia się wędzidełka. Polegają między innymi na wysuwaniu języka do przodu, zakładaniu języka na wargę górną i dolną, oblizywanie ust, brody, wylizywanie ze spodka mleka (dziecko udaje kotka pijącego mleko). Systematyczne powtarzanie ćwiczeń może doprowadzić do rozciągnięcia wędzidełka do odpowiedniego rozmiaru. Gdy jednak tak się nie stanie, konieczne będzie skierowanie dziecka na zabieg chirurgiczny. W przypadkach znacznie ograniczonej ruchomości języka zabieg chirurgicznego podcięcia wędzidełka języka wykonywany jest możliwie wcześnie (nawet u niemowląt).

Wędzidełko utrudniające swobodne ruchy języka

 

W jaki sposób można skorygować wędzidełka?

Do korekty wędzidełka stosuje się skalpel, nożyczki, nóż elektryczny lub wiązkę lasera. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym i nie wymaga hospitalizacji. Dwie ostatnie metody, czyli podcięcie nożem elektrycznym lub laserem wiążą się z szybszym gojeniem, brakiem krwawienia po zabiegu i brakiem konieczności zakładania szwów- dzieje się tak, ponieważ zarówno ciepło wytwarzane przez nóż elektryczny, jak i światło lasera powoduje koagulacje naczyń krwionośnych, czyli ich zespolenie. Po zabiegu przez pierwsze dni należy stosować półpłynną dietę i ograniczyć wysiłek fizyczny. W razie potrzeby można zażyć ogólnodostępne środki przeciwbólowe. Pomimo zabiegu chirurgicznego w przypadku podcięcia wędzidełka języka, konieczna jest współpraca z logopedą, który zaleci odpowiednie ćwiczenia rehabilitacyjne.

Podejrzewasz u siebie lub swojego dziecka problemy z wędzidełkiem wargi lub języka? Twój stomatolog zauważył, że wymagasz interwencji w tym zakresie? Zgłoś się do Centrum Implantologii i Stomatologii Estetycznej – Dr Łyszczarz Clinic - nasi specjaliści zdiagnozują problem i wybiorą odpowiednią metodę leczenia dla Ciebie lub Twojego dziecka.